Gần đây, tôi đã trở thành một nhà hoạt động xã hội ngay trong thế giới của Grand Theft Auto V Online. Giống như bất kỳ người biểu tình đích thực nào, tôi có một nhóm đồng hành, một không gian được chỉ định để chiếm giữ, và quan trọng nhất, chúng tôi có một mục đích chung gắn kết tất cả lại với nhau. Nếu bạn tình cờ tham gia một máy chủ GTA V Online trong thời gian gần đây, có một khả năng nhỏ bạn đã bắt gặp chúng tôi: một vài người chơi đội mũ bảo hộ màu cam, chậm rãi đi bộ trên các con phố của Los Santos mà không vì một lý do rõ ràng nào. Trong một tựa game mà mục tiêu chính thường là lái xe từ đầu này sang đầu kia thành phố nhanh nhất có thể, hành vi của chúng tôi tự nhiên trở nên khác thường, và những người chơi khác theo bản năng bắt đầu tò mò về hành động kỳ lạ này. Điều này đặt ra câu hỏi: điều gì có thể khiến ai đó biểu tình trong GTA Online, một tựa game MMO nổi tiếng với sự hỗn loạn và bạo lực? Mặc dù thực tế đây chủ yếu là một dự án trong lớp học, chúng tôi vẫn có một động cơ ý nghĩa đằng sau hành động này. Lớn lên ở Los Angeles (LA), tôi đã chứng kiến mọi người sống phụ thuộc vào những chiếc xe bốn bánh. Giữa tình trạng giao thông công cộng không thuận lợi và nạn kẹt xe kinh hoàng đối với những người sẵn sàng chi vài nghìn đô la để sở hữu một chiếc ô tô, việc di chuyển đã trở thành một rắc rối cho tất cả mọi người.
Toàn cảnh thành phố Los Santos trong GTA V, nơi diễn ra cuộc biểu tình về giao thông.
Đối với nhiều người, bao gồm một số thành viên trong nhóm của tôi, những lối đi bộ duy nhất quanh khu họ sống là lề đường cao tốc nguy hiểm, lối đi bộ và làn đường xe đạp không được bảo vệ, cùng với sự thiếu hụt vạch sang đường buộc người đi bộ phải đi hàng dặm theo một hướng chỉ để qua một con đường. Mặc dù vấn đề này ảnh hưởng đến hàng ngàn người hàng ngày, tôi cá rằng nhiều bạn vẫn đang tự hỏi điều này có liên quan gì đến GTA V Online.
Ý nghĩa của các cuộc biểu tình trong thế giới game
Các tựa game như Frostpunk hay Disco Elysium thường xuyên phản ánh hoặc phê phán các vấn đề chính trị đời thực. Tuy nhiên, đối với nhiều người, ý tưởng về hoạt động xã hội và biểu tình trong game có vẻ bất thường; xét cho cùng, hoạt động xã hội thường diễn ra trên đường phố hoặc trong các hành lang quyền lực. Mặc dù các nhóm nhỏ trong cộng đồng game thường tập hợp những người có cùng quan điểm chính trị, hành động “biểu tình” trực tuyến, thực hiện một hành động đi chệch khỏi hành vi mong đợi trong không gian game, là một điều hoàn toàn riêng biệt và cực kỳ hiếm.
Một cảnh trong game Disco Elysium, ví dụ về game phản ánh chính trị đời thực.
Nhưng một điều cốt yếu cần hiểu là hình thức “biểu tình trong game” này đã có một lịch sử lâu dài. Một ví dụ gần đây mà bạn có thể nhớ là các cuộc biểu tình Black Lives Matter trong Animal Crossing: New Horizons. Khi đại dịch COVID-19 bùng phát, nhiều nhà hoạt động chính trị đã tìm đến các không gian trực tuyến như Animal Crossing để truyền bá thông điệp của họ, dẫn đến hàng chục tương tác xã hội chân thực và hàng ngàn đô la được quyên góp cho mục đích của họ.
Các tựa game MMO như World Of Warcraft cũng có một lịch sử lâu dài về các cuộc biểu tình do người chơi dẫn dắt. Những cuộc biểu tình này hướng đến các phong trào hoạt động xã hội khác và thậm chí để phản ứng với các sự kiện như vụ kiện về hành vi sai trái tình dục của Blizzard/Activision. Về mặt lịch sử, đây không phải là điều gì đó hoàn toàn mới. Ví dụ, bằng cách tận dụng chủ đề khủng bố của Counter-Strike, các nhà hoạt động đã tạo ra một bản mod có tên Velvet-Strike vào năm 2002, nhằm mục đích truyền bá thông điệp chống lại “Cuộc chiến chống Khủng bố” của Hoa Kỳ sau các cuộc tấn công tàn khốc ngày 11 tháng 9 năm 2001. Vì vậy, khi các trò chơi điện tử và không gian trực tuyến của chúng phát triển mỗi năm, chúng ta liên tục được chứng kiến cách hoạt động xã hội trực tuyến có thể diễn ra trong một môi trường kỹ thuật số.
GTA V Online: Sân khấu nhập vai bất đắc dĩ
Grand Theft Auto V Online đã chứng tỏ là một không gian game tuyệt vời cho cuộc biểu tình của chúng tôi vì hai lý do chính. Thứ nhất, thành phố kỹ thuật số Los Santos mô phỏng lại thành phố Los Angeles ngoài đời thực. Như tôi sẽ giải thích ngay sau đây, điều này đã dẫn đến những hàm ý thú vị trong cuộc biểu tình của chúng tôi khi chúng tôi đi qua một thế giới mở gợi nhớ một cách đáng kinh ngạc về thế giới của chính chúng ta.
Lý do chính thứ hai khiến GTA V Online là một địa điểm tuyệt vời cho cuộc biểu tình của chúng tôi là người chơi của nó liên tục nhập vai thành những thường dân trong Los Santos, dù họ có biết hay không. Nhập vai là một thể loại game phổ biến, với người chơi trong các MMO như World Of Warcraft thường xuyên nhập vai thành những nhà thám hiểm hư cấu.
Cảnh rượt đuổi xe kịch tính trong Grand Theft Auto V Online, minh họa cho việc lái xe là trọng tâm.
GTA Online, một MMO tập trung vào việc thực hiện các vụ cướp và hoàn thành mục tiêu, theo truyền thống không được xem là một trò chơi nhập vai. Mặc dù có một nhánh của cộng đồng GTA V tập trung vào các máy chủ nhập vai, hầu hết người chơi có lẽ sẽ không tự coi mình là người nhập vai.
Máy bay lượn trên bầu trời Los Santos trong GTA V, thể hiện sự rộng lớn của thế giới game.
Nhưng bạn thấy đấy, niềm vui của GTA Online đến từ việc từ từ xây dựng nhân vật của bạn và liên tục cày tiền để mua thêm các khoản đầu tư, giống như một phiên bản Monopoly hạng R. Trong vòng lặp gameplay này, người chơi thông thường mãi mãi nhập vai thành những tên tội phạm trong thành phố ảo này.
Trên hết, Rockstar Games dường như khuyến khích người chơi tương tác trong vai trò nhập vai không chủ ý này. Ví dụ, Rockstar từng phát hành hai skin Alien, một màu xanh lá cây và một màu tím (dựa trên màu sắc của các băng đảng Los Santos), dẫn đến việc người chơi tự tổ chức các cuộc chiến băng đảng trên đường phố. GTA Online, một cách không ngờ tới, là một trong những cộng đồng nhập vai lớn nhất trong toàn bộ ngành game.
Một ví dụ thậm chí còn mạnh mẽ hơn là các buổi сход xe ảo mà người chơi GTA Online thường xuyên tổ chức. Người chơi đang nhập vai thành những tay xã hội đen độ xe của họ để khoe mẽ tại các buổi tụ tập xã hội, bắt chước các sự kiện xuất hiện trên đường phố LA thực sự. Điều này rất quan trọng để hiểu cuộc biểu tình của chúng tôi bởi vì nếu những người nhập vai trong GTA Online hành xử như những thường dân trong một thành phố đô thị, thì một cuộc biểu tình làm gián đoạn vai trò của họ có khả năng phản chiếu cách một cuộc biểu tình thực sự làm gián đoạn vai trò của cuộc sống hàng ngày.
Chúng tôi đã biểu tình trong GTA V Online như thế nào?
Tiền đề của cuộc biểu tình của chúng tôi rất đơn giản: chúng tôi sẽ từ từ đi bộ qua các con phố của Los Santos. Quy tắc đầu tiên là không bao giờ đề cập đến ý định thực sự đằng sau cuộc đi bộ của chúng tôi khi nó bắt đầu; chúng tôi chỉ có thể chia sẻ mục đích của mình sau khi cuộc đi bộ kết thúc.
Nhóm người chơi GTA V Online trong trang phục công nhân tập trung sau cuộc biểu tình đi bộ.
Lý do đằng sau quy tắc này rất đơn giản: việc tuyên bố rằng chúng tôi có một mục tiêu thống nhất cụ thể nào đó, đặc biệt là một mục tiêu về một vấn đề đời thực, có khả năng truyền cảm hứng cho những kẻ phá đám (griefers) làm hỏng cuộc biểu tình của chúng tôi. Hơn nữa, việc không bao giờ đề cập đến mục tiêu của chúng tôi đã dẫn đến sự tò mò tự nhiên, vì vậy người chơi sẽ theo dõi chúng tôi để tìm hiểu hành vi kỳ lạ của chúng tôi.
Một quy tắc khác là tuân thủ nghiêm ngặt một lộ trình giữa The Diamond Casino & Resort và công viên giải trí ở bến tàu. Lộ trình này được tạo ra một cách cụ thể vì cả hai địa điểm đều dễ nhận biết ngay lập tức, vì người chơi đến sòng bạc để nhận phần thưởng hàng ngày và đến công viên giải trí để vui chơi.
Người biểu tình trong GTA V Online bị xe tông, phản ánh nguy hiểm cho người đi bộ.
Cuối cùng, chúng tôi quyết định tất cả đều ăn mặc như công nhân xây dựng, đội mũ bảo hộ màu cam sáng và áo ba lỗ. Trong đời thực, thời trang nhất quán là một cách tiếp cận khiêu khích và có ảnh hưởng đối với các nhóm hoạt động. Mục đích đằng sau trang phục của chúng tôi là làm cho chúng tôi dễ nhìn thấy đối với người lái xe, một lời cảnh báo sáng rõ cho những người lái xe xung quanh.
Chúng tôi đã thực hiện hai cuộc đi bộ xuyên bản đồ, tổng cộng từ 2 đến 3 giờ đi bộ liên tục. Nhìn chung, nhược điểm lớn nhất của cuộc biểu tình của chúng tôi là chúng tôi có thể đã thực hiện thêm các thử nghiệm và trình diễn khác ngoài số ít chúng tôi đã thực hiện.
Trong cuộc đi bộ đầu tiên, chúng tôi gặp nhau tại sòng bạc và từ từ đi qua cây cầu và về phía tây hướng ra bãi biển. Trong cuộc trò chuyện công khai, tôi đã quảng cáo rằng nhóm nhỏ của chúng tôi đang đi bộ xuyên bản đồ và những người khác được chào đón tham gia.
Hacker tạo vật phẩm gây rối trong cuộc biểu tình ôn hòa tại GTA V Online.
Đáng ngạc nhiên, nhiều người nhanh chóng đến và bắt đầu đi bộ cùng chúng tôi trên hành trình của mình, và không có gì đáng ngạc nhiên, mọi thứ nhanh chóng trở nên hỗn loạn, với những chiếc xe đâm vào chúng tôi và một hacker thân thiện tạo ra các thực thể để làm gián đoạn chúng tôi. Một quan sát thú vị là hacker và những kẻ phá đám, mặc dù cực kỳ khó chịu, thường sẽ bỏ mặc chúng tôi miễn là chúng tôi phớt lờ họ, chứng tỏ rằng hầu hết những kẻ troll chỉ đơn giản là câu kéo tương tác.
Điểm nổi bật của hành trình này là tần suất chúng tôi gặp phải vấn đề khi băng qua đường, tìm vạch sang đường và đợi xe ô tô cho phép chúng tôi qua các giao lộ một cách an toàn. Mặc dù ngớ ngẩn trong một trò chơi điện tử, nhưng với mục đích mang tính biểu tượng của chúng tôi, tôi bất chợt nhớ lại những lần trong đời khi ô tô, từ chối tuân theo luật lệ an toàn giao thông, suýt đâm phải tôi trên đường đi học về – điều mà nhiều người lớn lên ở LA phải đối mặt.
Người chơi GTA V Online dùng xe chặn đường bảo vệ đoàn biểu tình qua đường an toàn.
Trong cuộc biểu tình thứ hai của chúng tôi, người chơi một lần nữa bắt đầu tỏ ra thích thú với những gì nhóm chúng tôi đang làm. Tuy nhiên, lần này, như trong bức ảnh trên, những chiếc ô tô do người chơi thật điều khiển đã chủ động chặn các vạch sang đường, giúp nhóm qua đường an toàn hơn. Mà không hề hay biết, nhóm theo dõi chúng tôi trong hành trình kéo dài một giờ đồng hồ đã hưởng ứng một trong những tuyên bố sứ mệnh của chúng tôi: bản chất không an toàn của đường phố và đường cao tốc hiện đại, nơi người đi bộ luôn phải cảnh giác với ô tô, chứ không phải ngược lại.
Vào cuối mỗi cuộc đi bộ, chúng tôi đã tiết lộ mục đích lớn lao của mình và hỏi người chơi xem hành trình qua Los Santos của GTA V so với giao thông và cơ sở hạ tầng công cộng trong cuộc sống hàng ngày của họ như thế nào. Trong khi một số người chơi cảm thấy ổn với nơi họ sống, những người khác lại suy ngẫm về bản chất không an toàn của phương tiện công cộng và lối đi bộ trong chính cuộc sống của họ. Đó là một sự phản ánh thu nhỏ về cách ngay cả những người lạ trên mạng cũng phải đối mặt với nhiều vấn đề giống như chúng ta.
Khi tiền không mua được giao thông công cộng chất lượng
Los Angeles và thế giới hư cấu Los Santos có một điểm chung lớn: ô tô là cách duy nhất hiệu quả để đưa bạn đến bất cứ đâu. Đừng hiểu lầm tôi, lớn lên ở LA thật tuyệt vời, nhưng giao thông từ lâu đã là một trong những khuyết điểm lớn nhất của nó.
Xe hơi di chuyển trên đường phố Los Santos, nhấn mạnh văn hóa xe hơi trong GTA V.
Mọi người thường nói đùa về tình trạng kẹt xe ở LA, và nó liên tục được nhắc đến trong văn hóa và truyền thông. Mặc dù có thể kiểm soát được, lượng xe cộ đông đúc chỉ là triệu chứng của một vấn đề lan rộng hơn với cơ sở hạ tầng của LA.
Một điểm mấu chốt của vấn đề là việc sở hữu phương tiện cá nhân đã trở thành tiêu chuẩn sống ở LA và nhiều thành phố lớn khác trên toàn thế giới. Trên thực tế, một trong những giao dịch mua lớn đầu tiên phổ biến đối với những công dân có thu nhập thấp thường là một loại phương tiện nào đó. Nơi tôi sống ở LA, các làn đường dành riêng cho xe buýt đã được hình thành để khuyến khích mọi người sử dụng xe buýt và giảm thiểu tình trạng kẹt xe mà xe buýt phải đối mặt. Trên toàn bộ LA, các ga tàu điện ngầm và tuyến xe buýt mới liên tục được tạo ra để giúp giao thông công cộng dễ tiếp cận hơn với nhiều người hơn.
Phong cảnh sa mạc rộng lớn ngoại ô Los Santos trong Grand Theft Auto V.
Ở một số thành phố lớn khác trên thế giới, như Manhattan hay Tokyo, việc sở hữu một chiếc ô tô thường là lựa chọn bất tiện nhất vì tính tiện ích cao hơn của giao thông công cộng. Nhưng điều đó dẫn chúng ta đến một sự thật đáng buồn: Ở LA, hàng triệu đô la liên tục được chi cho giao thông công cộng, nhưng tỷ lệ người sử dụng và mức độ an toàn dường như vẫn đang giảm sút.
Vấn đề là mọi người đơn giản không coi giao thông công cộng là an toàn hoặc hiệu quả. Tàu điện ngầm vẫn chưa tiếp cận được phần lớn người dân, xe buýt nổi tiếng là trễ giờ và không ổn định, và các ga tàu điện ngầm cũng như xe buýt thường là nơi ẩn náu của tội phạm và những kẻ gây rối.
Một góc nhìn khác về thành phố Los Santos trong GTA V với những tòa nhà cao tầng.
Ngoài tình trạng yếu kém của giao thông công cộng, Los Angeles nổi tiếng là không thân thiện với người đi bộ. Điều này cực kỳ thú vị trong chính cuộc biểu tình, vì trong GTA V, bản đồ liên tục là một lời nhắc nhở về thành phố đời thực mà tôi và nhiều người khác gặp khó khăn khi di chuyển. Các thành phố thân thiện với người đi bộ rất quan trọng vì chúng hỗ trợ kinh tế của các cộng đồng địa phương, là một khía cạnh thiết yếu của bảo tồn sinh thái và mang lại lợi ích cho những người có thể gặp khó khăn trong việc tiếp cận các hình thức giao thông truyền thống. Đáng buồn thay, các khu vực như lối đi bộ và đi xe đạp không an toàn, các giao lộ khó hiểu và những đường cao tốc đồ sộ lại giống nhau một cách đáng kinh ngạc ở cả Los Santos và Los Angeles. Cuộc biểu tình không còn là một hoạt động đơn thuần mà trở thành một lời nhắc nhở về việc đi bộ quanh các khu vực của LA tồi tệ đến mức nào.
Los Santos: Tấm gương phản chiếu nghiệt ngã của LA
Series Grand Theft Auto chứa đầy sự châm biếm về mọi mặt của xã hội Mỹ, từ giới thượng lưu bẩn thỉu của Vinewood (Hollywood trong game) đến những quảng cáo cực kỳ cường điệu mà vào năm 2025, gần như có thể bị nhầm lẫn với đời thực.
Bến tàu giải trí Del Perro rực rỡ về đêm trong GTA V, một địa điểm quen thuộc.
Tuy nhiên, có một điều vẫn nhất quán với mỗi tựa game GTA hiện đại. Đó là điều đầu tiên xuất hiện trong tâm trí bạn khi bạn tải vào thế giới mở. Nó được sử dụng trong hầu như mọi nhiệm vụ. Nó thậm chí còn được tham chiếu trong tiêu đề của mọi trò chơi trong nhượng quyền thương mại.
Mọi trò chơi trong nhượng quyền Grand Theft Auto đều tập trung vào việc lái xe. Khi bạn cần đến một nơi nào đó, bạn lái xe. Khi bạn không có xe để sử dụng, bạn trộm một chiếc. Khi bạn buồn chán và không có gì để làm, bạn lái xe vòng quanh vô định để giải trí.
Hệ thống đường cao tốc chằng chịt trong GTA V, phản ánh cơ sở hạ tầng tập trung vào xe cộ.
Sự tập trung vào việc lái xe trong GTA trở thành một lời nhắc nhở nghiệt ngã về cuộc sống hàng ngày của người Mỹ, vì ô tô đáng buồn thay đã trở thành lựa chọn mặc định mỗi khi bạn muốn đi bất cứ đâu. Dù việc làm sáng tỏ những vấn đề như thế này có mang tính chính trị hay không, những lời kêu gọi thay đổi từ các nhà hoạt động thuộc nhiều nền tảng chính trị khác nhau đã trở nên thiết yếu cho tất cả các loại thay đổi trên toàn thế giới.
Và trong khi, đối với nhiều bạn, việc sử dụng một không gian kỹ thuật số cho các hoạt động như của tôi vẫn có vẻ xa vời, tôi mong bạn hãy tự hỏi bản thân xem bao nhiêu phần bản sắc của chính bạn đã được hình thành bởi chính nội dung bạn tiêu thụ trực tuyến. Tôi không mong muốn tất cả những người chơi GTA Online sẽ từ bỏ ô tô của họ, cũng như tôi không mong điều đó xảy ra trên đường phố LA, nhưng ít nhất, những màn trình diễn như thế này đóng vai trò như một lời nhắc nhở về những vấn đề mà nhiều người trong chúng ta phải đối mặt.
Những không gian trực tuyến như GTA Online đang ngày càng chứng tỏ tiềm năng không chỉ là nơi giải trí đơn thuần mà còn là nền tảng cho các hoạt động xã hội và nâng cao nhận thức cộng đồng. Cho dù người chơi có ý thức được hay không, họ thường xuyên nhập vai và tương tác trong một thế giới ảo phản ánh nhiều khía cạnh của đời thực, từ đó mở ra những cơ hội để thảo luận và hành động.
Hy vọng rằng những chia sẻ này sẽ mang đến một góc nhìn mới mẻ về cách thế giới game và đời thực có thể giao thoa và tác động lẫn nhau. Bạn nghĩ sao về việc sử dụng game cho các hoạt động xã hội? Hãy chia sẻ cảm nhận của bạn về tựa game này và những vấn đề được nêu trong bài viết ở phần bình luận bên dưới! Đừng quên theo dõi mingame.net để cập nhật những tin tức và bài phân tích game sâu sắc nhất!
